عشق در هر گوشه ای افسانه ای خواند زمن

همیشه از ما سوال پرسیدند که علم بهتر است یا ثروت؟ اولین سوالی که در ذهنمان ثبت شد و هیچ وقت برایش به جواب نرسیدیم. تنها هنر معلم ادبیاتمان همین بودکه در ذهن ما این سوال را اساسی‌ترین سوال و جواب آن را حیاتی‌ترین جواب ثبت کند. همه هم یک رنگ و بدون هیچ تفاوتی یک صدا می‌گفتیم علم بهتر است. خودمان هم می‌دانستیم که حرف دلمان چیز دیگریست و تنها برای اینکه برچسب نخوریم، نقاب علم دوستی را بر چهره‌ی واقعیمان می‌پوشاندیم.

سال اول حوزه در کلاس اخلاق در جواب همین سوال بر خلاف بقیه‌ی دوستان گفتم ثروت!!! هنوز حرفم تمام نشده زیر نگاه‌های پر از مهر همکلاسی‌هایم داشتم له می‌شدم. بی‌تفاوت نسبت به واکنش دوستان دلایلم را برای بهتر بودن ثروت گفتم. از بین همه‌ فقط یک نفر از بچه‌ها حرف‌های من را تائید کرد. بقیه هم لطف داشتند و حکمی صادر شد که طلبه نباید دنیا طلب باشد. اما مطمئن هستم در همان کلاس بودند کسانی که ثروت را بهتر از علم می‌دانستند اما چیزی نگفتند.

شاید بعضی وقت‌ها به جوابی که داده بودم شک می‌کردم اما دوباره با استصحاب بر همان برتری ثروتی که گفته بودم می‌ماندم. شاید آن روزها بعضی جواب‌هایی که می‌دادم از سر لجاجت بود و تنها برای متفاوت بودن با بعضی‌ها که شدیدا روی اعصاب من رژه می‌رفتند، اما حالا ایمان دارم که در همان روزها هم کمی تا حدودی بزرگتر از زمان خودم فکر می‌کردم. اینکه می‌گفتم بستگی دارد ثروت را چگونه معنا کنیم. ثروت یک زن می‌تواند همسرش باشد. می‌تواند مادر بودنش باشد و خیلی حرف‌هایی که با تمام بچگی‌ها و شیطنت‌هایم به خودم نمی‌دیدم که من باشم که این حرف‌ها را بزنم.

اما دوباره این سوال چند وقتی است که ذهنم را مشغول خود کرده است. نمی‌دانم علم بهتر است یا ثروت؟ منظور همان ثروتی که خودم برای جنس مونث ذکر کردم. گاهی با خودم می‌گویم خب دُرست، ثروت بهتر از علم است اما اگر همین ثروت با علم همراه باشد کم از معجزه ندارد. خودم را توجیه می‌کنم پس مادری که همه‌ی ثروت فرزندِ خودش بحساب می‌آید بهتر است عالِم هم باشد. یک مادری که تحصیلات عالیه دارد بهترین ثروت است و قطعا در تربیت فرزندانش موفق‌تر است. اما هیچ کدام از اینها حرف دلم نیست. همه توجیه‌اند. وقتی خودم را با مادرانِ کتابخوانی که به دنبال علم دانشگاهی نیستند و همه‌ی هستی خودشان را وقف بچه‌هایشان می‌کنند مقایسه می‌کنم می‌بینم این وسط من ضرر می‌کنم. آنها بهترین ثروت‌اند برای کودکانشان، اما من!!!

هیچ آدمی یک شبه عوض نمی شود. نه خوب‌ها به یکباره از چشم خدا می‌افتند و بدترین می‌شوند. نه معجزه می‌شود و یکی، یک شبه برای ما همان کسی می‌شود که در آرزویش بودیم.
لباس آدم‌ها همیشه ثابت است. نمی‌خواهم بگویم احتمال تغییر نیست. نه! اما هیچ کس نمی‌تواند با اَجی مجی ذهن ما متحول بشود. این نگاه ماست که کاملتر می‌شود. این دیدِ ماست که هر روز لباسی نو به اندام روزگار و آدم‌هایش می‌پوشاند. این نگاه من و تو است که نسبت به آدم‌ها عوض می‌شود. این چشم‌های نیمه‌باز و نشسته در انتظار خواب است، که گاهی هوشیار می‌شوند و همه چیز را همانگونه که هست می‌بینند. خوب است بگویم زینت‌ها و مدل‌ها را کنار می‌گذارند و خودِ جنس واقعیت‌ها را نشان می‌دهند. نتیجه‌اش این می‌شود که همان آدمی که شاید تا دیروز بهترین آدم زندگی ما بود یک شبه شاید بدترین آدمی باشد که تا به حال دیده‌ایم یا برعکس.
 این منم که با ذهنم آدم‌های اطرافم را تصور می‌کنم. من در دفتر نقاشی ذهنم گاهی انسانها را رنگی و زیبا می‌کشم و گاهی سرد و سیاه. این منم که با خوب‌های ذهنم رویا می‌سازم و اگر خوب‌ها همانی نباشند که من خواسته‌ام تمام ساخته‌های ذهنی‌ام را خراب می‌کنم.
آدم‌ها هیچ کدامشان، چیزی که فکر می‌کنیم، نیستند! دیگران به وجود نیامده‌اند که تصورات ما را نسبت به خودشان بسازند. دیگران هم مثل ما! منتظر معجزه از سوی آنها نباشیم.
با خودمان تمرین کنیم که همه را قلباً دوست داشته باشیم اما برای ورودشان به شهر قلبمان آنها از دریچه‌ی عقل و نگاه واقعبینانه عبور دهیم.

حوصله‌اش نبود که از پله ها بالا برود اما مجبور بود. دوباره همان برگه‌ی همیشگی را روی آسانسور دید«آسانسور خراب است». از برگه عکس گرفت و استوری گذاشت و نوشت امروز هم مثل همیشه. با پا محکم به در کوبید. کیفش که با کتابهای که از کتابخانه امانت گرفته بود سنگین‌تر از همیشه شده بود را روی زمین می‌کشید. همین طور که از پله‌ها بالا می‌آمد شروع کرد به شمردن اعداد انگلیسی: one, two,three,four…
همیشه این کار را می‌کرد. سختی بالا رفتن از پله‌ها را کمتر می‌کرد. به ایستگاه ها که می‌رسید استراحتی می‌کرد. دوست داشت ایستگاه‌ها پنجره‌ای داشتند تا او می‌توانست بیرون را نگاه کند اما خفه و کسل کننده بودند. دیوارها همه کنده شده و داغون بود. رنگهای‌دیوار پوسته کرده بود. طبقه‌ی سوم می‌نشستند. همین که به ایستگاه طبقه‌ی سوم رسید نشست لبه‌ی پله. کارش بود. کفش‌هایش را از پا در می‌آورد پرت می‌کرد سمت جا کفشی. هر طبقه دو واحد بود. طبقه‌ی سوم آنها بودند و یک پیرزن غر‌غرو. همین که به خانه می‌رسید. پیرزن در را باز می‌کرد و می‌گفت: «دختر کفش‌هاتو، تو جا کفشی بزار. شلخته نباش.»
برای اینکه لج او را درآورد کفش‌هایش را در می‌آورد و پرت می‌کرد سمت جا کفشی. دو سه دقیقه‌ای ایستاد اما خبری از همسایه نشد. تعجب کرد. خیلی گرسنه‌اش بود. ناهار را بر هر چیزی ترجیح داد. کلید را به در انداخت. کیفش را همان‌جا دم در گذاشت. جوراب‌هایش‌ را انداخت جلو کیفش. مقنعه‌اش را پرت کرد روی مبلها و همانطور با مانتو رفت سر قابلمه. مادرش گفت:«دستاتو بشور» و همینطور که رفت سر کابینت گفت:«قبلنا سلام تو دهنت بود. تا یه آب به سر و روت بزنی منم ناهارت راکشیدم.» گفت:« ببخشید خسته‌م».
ناهارش را خورد و به اتاقش رفت. طبق برنامه‌ی همیشگی‌اش پرده‌های کر‌کره‌ی اتاقش را کنار زد. پنجره را باز کرد. قفس قناری‌اش را لبه پنجره گذاشت. رمز گوشی‌اش را زد. آهنگ مورد علاقه‌اش را گذاشت. چشمانش را بست. خودش را در همان خانه‌ی همیشگی دید. خانه‌ای که بارها و بارها برای مادر تعریف کرده. خانه‌ای ویلایی‌. محله‌ی سمیرا و امیر. خانه‌ای که همیشه به پوری خانم پزش را داده. همان پیرزن غر‌غرو بارها و بارها او را در رویایش دیده بود. با اینکه او را دوست نداشت اما نمی‌توانست او را از زندگیش کنار بگذارد. پیرزن بیشتر صبح‌ها با دستان ضمختش برای او کشک می‌آورد. می‌گفت بخور خوب است. در رویایش او را زیاد می‌دید. با همان پیرهن گل ریز و روسری های ساده‌ی زیبایش. بیچاره نه‌پای رفتن به بیرون را داشت و نه کسی را داشت که به او سر بزند. چطور می‌شد ماهی یکبار یا نهایت دوبار در ماه پسر و عروسش به دیدنش می‌آمدند. همیشه دوست داشت همین پیرزن غر‌غرو مادر بزرگش بود. مادر بزرگی که هیچ وقت ندید. در رویایی ساختگی و همیشگی‌اش غوطه ور بود که مادرش در باز کرد. هراسان بود. هندزفری را از گوشش کشید. گفت:« چیه مامان؟چی شده؟هول ورم داشت.»
مادر گفت:« بچه‌ای که هوای پدر، مادرش را نداشته باشه برای مردن خوبه»
بلند شد سر پا، هندزفری را انداخت روی تخت و گفت:«مامان چی شده؟من کاری کردم؟»
مادر گره روسری‌اش را محکم کرد و گفت:«خونه را بهم نریز،اتاقت را مرتب کن. نگاه کن زیر تختت را، لباس که کثیف میشه جاش زیر تخت نیست خود به خود که شسته نمی‌شن. بزارشون تو سبد تا آخر شب لباس‌شویی را روشن کنم.» می‌خواست ادامه بدهد که گفت: «مامان چی شده؟ کجا میری؟»
مادرش همانطور که داشت به سمت در اتاق می‌رفت گفت:«پوری خانم حالش بد شده. حالش خیلی خوب نیست دکترا گفتن دعا کنید مثل اینکه نمیشه عملش کنن.»
به اینجای حرف مادرش که رسید دیگر چیزی نمی‌شنید. غصه‌اش شد. یکباره دلتنگ پوری خانم شد. او را دوست داشت. مادر که رفت او هم رفت کلید انداخت و وارد خانه‌ی پوری خانوم شد. همه‌جا تمییز بود. رفت آشپزخانه. سماور خاموش بود. اشک در چشمانش حلقه زده بود. قوری گل قرمز سرد بود. اصلا هوای خانه‌ی پوری خانم سنگین بود. جانمازش مثل همیشه پهن بود. پشیمان بود از تمام رفتارهای زشتی که با پوری خانم داشت. پوری خانم هم‌بازی‌اش بود. همسایه‌اش بود. مادربزرگش بود. چادر نماز پوری خانم را سرش کرد و گفت: لعنتی تو چقدر صبور و مهربان بودی. حالا من با نبودنت چه کنم. بی اختیار گوشی‌اش را برداشت عکسی از جانماز پهن پوری خانوم گرفت و استوری گذاشت. روی عکس نوشت برای بهترین مادر بزرگ دنیا دعاکنید….

قبلا هم دعوت شده بودم برای سخنرانی اما این بار مدلش فرق می‌کرد. البته فکر نکنید که من خیلی سخنران هستم نه اصلا! از درد بی کسی مجبور می‌شوند من را دعوت کنند. نمی‌گویند اما من از چشم هایشان می‌خوانم. سواد هر چیزی را که نداشته باشم سواد چشم‌ها را خوب می‌دانم. 

جان شیرینم برایتان بگوید که چند روز پیش به اصرار قبول کردم که در محفلی حضور بهم رسانده و لالایی بخوانم برای مستمعینی که بدنبال وقتی برای استراحت می‌گردند. از طرف مرکز مربوطه تماس گرفتند که دعوت نامه‌ی شما فلان مرکز است و اگر زحمت نیست خودتان تحویل بگیرید. برای من که قبلا با یک تماس تلفنی باواسطه یا بی واسطه دعوت می شدم حالا بماند که قبول می کردم یا نه! این بار دعوتنامه در کار بود. ته دلم قندی آب شد گوشه لبم لبخندی نشست و خلاصه… 

تماس گرفتم و سراغی ازدعوت نامه گرفتم. گفتند دعوت نامه هست اما برای شما نیست! از قضا تشابه اسمی پیش آمده بود و من به داستان واقف بودم و آنها نه! البته من هم اصراری نکردم . مشغول کار شدم. از مرکز مربوطه تماس گرفتند که دعوت نامه را تحویل گرفتید یا نه؟

داستان را که برایشان تعریف کردم گفتند ما که اصلا فلانی را دعوت نکرده‌ایم این برنامه ویژه‌ی این گروه خاص است که شامل حال فلانی نمی‌شود. اما مهم این بود که فلانی با تمام اعتماد به سقفی که داشت خودش را دعوت شده می‌دانست.

شرط ورود به جلسه داشتن کارت دعوت بود و حالا من که مثلا مهمان نیمچه ویژه‌ی برنامه بودم دعوت نامه‌ای نداشتم.نه آنها من را می‌شناختند و نه من آنها را. قرار شد من بدون دعوت نامه بروم و خودم را معرفی کنم. 

روز موعود که فردای همین امروز می شد رسید. هیچ کس که من را نمی‌شناخت خودم را هم معرفی کردم اما کسی نشناخت. کمی نشستم دیدم فایده ندارد. گفتم شاید یادشان از من رفته برای همین با مسئول مربوطه تماس گرفتمکه من فلان جا نشسته‌ام. 

منتظر بودم تا نوبت به ارائه بحث من برسد که درواقع برنامه‌ی اصلی به حساب می‌آمد. که دیدم به به فلانی با کارت دعوت من خیلی راحت وارد شد. لبخندزنان و خرسند از اینکه توانسته بود در برنامه شرکت کند خودش را به ردیف آخر رساند و نشست. ته دلم گفتم کارت دعوت غصبی هم این همه لبخند دارد. خلاصه با اینکه در برنامه متوجه شد که داستان از چه قرار بوده اما خداروشکر رو که نیست همان داستان سنگ پا و این صحبت ها اصلا بروی مبارکشان نیاوردند… 

سایه نوشت: به شدت واقعی بود :))

ای کاش هنوز زمانه‌ی نامه نگاری بود. نامه نوشتن با تمام هیجان اینکه مبادا کلمه‌ای را جا بیندازی. تو باید آنقدر هنر نوشتن می‌دانستی که تمام حجم دلتنگی‌ات را می‌ریختی درون نامه.

کاش من جوان زمان نامه نگاری‌ها بودم. تمام شوق نامه نوشتن را داشتم و بالاتر از آن شوق رسیدنِ پستچیِ مهربانِ نامه رسان! کاش من هم جوان زمان نامه نوشتن‌ها بودم. هر نامه‌ای بویی از دوست داشتن داشت. هر نامه‌ای خود رمانی از خاطرات را برایم زنده می‌کرد. من هر روز به عشق نامه‌ای قدم می‌زدم. نگاه منتظرم را به دوطرف جاده تقسیم می‌کردم. سلام می‌کردم به همه‌ی درختان دوطرف جاده که نامرتب کنار هم ایستاده بودند و همه‌ سواد دلتنگی‌هایم را داشتند. همه‌ی آسمان و زمین ریتمی آرام و عاشقانه‌ای در گوشم می نواختند. قدم می‌زدم و با صدای دوچرخه‌ی تنها پستچی مهربانِ شهرمان خوشحال می‌دویدم. نامه را که آغشته به عطرش بود را می‌گرفتم و چنان می‌بوییدم که ریه‌هایم پر می شد از عطر بودنش. نامه را می‌خواندم نه یکبار که صد ها بار. بعد او را در صندوقچه‌ای که خاص نامه‌هایم بود می‌گذاشتم. لبخند می‌زدم و در صندوق چه را می‌بستم. از پنجره‌ی چوبی اتاقم چشمکی حواله‌ی آسمان می‌کردم. شیرینی طعم نامه تمام لحظاتم را شیرین و گرم می‌کرد…. ای کاش من هم جوان آن دوران خاطره ساز بودم و جوانی ما هم سهمی از این عشق بازی‌های کاغذی داشت.